خاستگاه مفهوم «تهی» در اندیشة «کریستوفر الکساندر»
نویسندگان
چکیده مقاله:
تهی مفهوم وسیعی است و در حوزه‌های گوناگون، از عرفان، فلسفه و متافیزیک تا علومی چون فیزیک، علم مواد، نجوم و نیز دانش و هنرهایی چون خوش‌نویسی، موسیقی و معماری حضور دارد. در حوزة معماری، تهی به معنای فضایی خالی‌ست که گنجایش بالقوه‌ای دارد، این گنجایش می‌تواند با در برگرفتن چیزها و انسان‌ها بالفعل شده و برای رفتارهای مختلف آنان استفاده گردد. از میان صاحب‌نظرانِ این حوزه، کریستوفر الکساندر به این مفهوم توجه خاص داشته و آن را در ابعادی وسیع‌تر مطمح نظر قرار داده است. واکاوی بستر نظرات وی نشان می‌دهد تهی در قالب سه مفهومِ منتسب، که به طور مستقیم (مفاهیم تهی‌عظیم و تهی) و یا به طور غیرمستقیم و ضمنی (مفهوم تهی‌وارگی) بدان‌ها پرداخته شده است، در این بستر حضور دارد؛ این مفاهیم را می‌توان با تعمق در مضامین و ویژگی‌هایشان در دو دستة غیرکالبدی (تهی‌عظیم و تهی‌وارگی) و کالبدی (تهی) جای داد. این مقاله می‌کوشد، با توجه به وسعت و عمق این مفاهیم و برای شناخت کامل آنان در اندیشة الکساندر، در بستر اندیشة وی متوقف نشده و به شناسایی خاستگاه و موطن اصلی این مفاهیم بپردازد. هدف اصلی این مقاله آن است که با شناسایی خاستگاه اندیشة الکساندر در باب مفهوم تهی، سرچشمة این اندیشه را روشن کرده و مشخص کند وی برای تبیین حاق این مفهوم وام‌دار کدام حوزه‌هاست و نسبت آن حوزه‌ها با لایه‌های مختلف این مفهوم در اندیشة وی چگونه است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد خاستگاه اندیشة الکساندر در باب تهی به دلیل ارجاعات الکساندر و ویژگی‌های مشترک، بیش از هر چیز در حوزة ادیان و عرفان خاصه در شرق و نیز حوزة علوم، خاصه، فیزیک جدید است. در این میان سیطرة ادیان و عرفان بر اندیشة وی در باب تهی بیشتر است و جوهرة اصلی این مفهوم را در اندیشة الکساندر تشکیل می‌دهد، درعین‌حال یافته‌های علم فیزیک وجه تجربی و علمی، به نظرات وی در باب این مفهوم می‌دهند. در واقع الکساندر برای تبیین مفهوم تهی که مفهومی پیچیده و واجد مراتبِ گوناگونِ متافیزیکی و فیزیکی است از این دو حوزه با همین مضامین بهره می‌برد تا تمامی ابعاد و وجوه آن مفهوم را مطمح نظر قرار دهد اما آن‌چه در نهایت ارائه می‌دهد نه به طور کامل متافیزیکی و نه تماماً فیزیکی است بلکه اندیشه‌ای‌ست تغذیه‌شده و مُزدوج از ادیان و عرفان شرقی و فیزیک جدید اما سکنی گرفته در وجود الکساندر و بسط یافته شده توسط وی به مثابه یک معمار.
منابع مشابه
درک سرشت الگوهای ماندگار معماری ایران (با انطباق مفهوم ماندگاری از دیدگاه کریستوفر الکساندر بر الگوهای معماری)
بیان مساله: معماری، تنها به تأمین نیازهای مادی و فیزیکی انسان محدود نگشته و لذا؛ معماری‌ای که با‌هدف آسایش و آرامش انسان صورت پذیرد، حاصل تفکّر و ذهنیت او بوده و بدین سبب در‌جهت پاسخ به نیازهای فرا‌مادی وی عمل خواهد نمود. از‌طرفی، در عصر‌حاضر گرایش به طراحی معماری با تأکید بر شناخت، تداوم و الهام از‌الگوها جایگاه والایی داشته و معماران برجسته تجربیاتی در‌آن دارند. لذا؛ به‌‌نظر می‌رسد به‌دلیل عد...
متن کامل« طراحی اقامتگاه کویری در همسایگی روستای مصر» (با نگرشی به مفهوم مرکز در اندیشه کریستوفر الکساندر)
یکی از مسائلی که امروزه، بیش از هر چیز موجب فروپاشی نظام اندیشه ای که دیرزمانی وحدتبخش اجتماع بوده، شده است؛ به فراموشی سپرده شدن اصول و قواعد ثابت آفرینندگی تحت عنوان فطرت مشترک میباشد که در تمامی حوزه ها و از جمله معماری اتفاق افتاده است. معماری اگر بر مبنای فطرت مشترک بنا شود، به حد اعتلایی خویش نزدیک میشود. در این میان تجربیات و مطالعات کریستوفر الکساندر، یکی از طلایه داران معماری نظری، نیز...
میزان تعمیم‌پذیری نظریه ساختار زنده «کریستوفر الکساندر» مطالعه موردی : چهارباغ و باغ‌های اصفهان
چکیده «کریستوفر الکساندر»1براساس ایده سرشت نظم، همه پدیده‌های جهان هستی را تحت دو عنوان «ساختارهای زنده» و «ساختارهای غیرزنده» مطالعه می‌کند و به بررسی و شناخت الگوی ساختارهای زنده با توجه به مفاهیم کلیت یکپارچه و مراکز نیرومند2 می‌پردازد. این نظریه در قالب 15 خصلت پیوسته از مراکز نیرومند شکل می‌گیرد. براساس دستاوردهای محققین، باغ‌ایرانی پدیده‌ایست فرهنگی که در قالب ...
متن کاملمفهوم زبان در اندیشة ریچارد رورتی
برحسب خوانش رورتی از سنت فلسفة تحلیلی، زبان به مثابة یک واسطه/ رسانه برای انعکاس واقعیات بیرونی عمل می‌کند و همین مستلزم قبول یک واقعیت پیشینی و مستقل از ماست. اما رورتی معتقد است که زبان آینه‌ای برای بازنمود حقایق فرازبانی نیست؛ بلکه ابزاری برای تحقق‌بخشیدن به اهداف انسان‌ها و سازگاری با زیست‌بوم است و همین ویژگی باعث تنوع آن ابزارها میشود. او مدعی است ما هستیم که با خلق واژگان جدید همواره به...
متن کاملبررسی انتولوژی مفهوم «خود» در اندیشة جماعت گرایان
یکی از مهم‌ترین انتقادات جماعت‌گرایان به فلسفه لیبرالی در سویه هستی شناسانه بر مفهوم «فرد» است. چون در فلسفه لیبرالی به صورت عام و نظریه عدالت جان رالز به صورت خاص بر تصویر فردگرایانه یا فردیت‌یافته از فرد تاکید میشود. اما، به نظر جماعت‌گرایان مفهوم «خود» جزیی از جماعت است. بدین معنا که خود بیش از پیش ماهیت اجتماعی دارد؛ ماهیتی که در بستار تاریخی و اجتماعی شکل گرفته است. به همین دلیل، آنان اهد...
متن کاملآموختن از هایدگر: پدیدارشناسی در معماری تأثیر فلسفۀ هایدگر در نظریه‌پردازی معماری: هویت مکان در نظریات کریستین نوربرگ شولتس و کریستوفر الکساندر
موضوع این مطالعه، روش پدیدارشناسی مارتین هایدگر، فیلسوف آلمانی قرن بیستم و تأثیرپذیری برخی معماران پست مدرن از نظریه او در ارائه نظریات جدید معماری، در دهه 60 همان قرن است. هایدگر که ناقد سوبژکتیویسم در تفکّر مدرن بود، با روی آوری به شعر شاعران بزرگ آلمان، شعر را بهترین نحو اندیشیدن خواند. دو تن از پیشگامان معماری پست مدرن، کریستین نوربرگ شولتس و کریستوفر الکساندر، با پیروی از روش پدیدارشناسی و ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 3 شماره 6
صفحات 29- 43
تاریخ انتشار 2020-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023